กระบวนการจัดการความรู้ที่นำไปสู่องค์กรแห่งการเรียนรู้ของบุคลากรโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ กรณีศึกษารูปแบบองค์กรแห่งการเรียนรู้ที่ดี

Abstract

โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ เป็นสำนักงานหนึ่งของสภากาชาดไทย ซึ่งเป็นองค์กรสาธารณกุศลระดับชาติ โรงพยาบาล จุฬาลงกรณ์มีอายุ 108 ปี บริหารจัดการโดยมีผู้อำนวยการโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ และคณบดีคณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เป็นบุคคลเดียวกัน จึงกำหนดวิสัยทัศน์ เป็นสถาบันต้นแบบทางการแพทย์ที่มีคุณธรรม ด้วยคุณภาพมาตรฐานระดับนานาชาติ และกำหนด พันธกิจ ในการค้นคว้า วิจัย และพัฒนาการบริการทางการแพทย์อย่างต่อเนื่อง เพื่อคุณภาพชีวิตที่ดีของทุกคน ซึ่ง 1 ใน 10 พันธกิจของ โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ฯ คือการ “เป็นองค์กรแห่งการเรียนรู้” กล่าวคือ การมีสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อการเรียนรู้ท้ังของแพทย์ พยาบาล และ บุคลากรสายสนับสนุน มีกระบวนการและการดำเนินการการเรียนรู้ที่เป็นรูปธรรม และพฤติกรรมของผู้นำที่กระตุ้นการเรียนอย่างต่อเนื่อง และชัดเจน ผลงานที่แสดงอย่างชัดเจนของฝ่ายแพทย์ที่ประสบผลสำเร็จและได้รับรางวัลต่าง ๆ มีแสดงให้เห็นมากมาย เช่น เอกสารงานวิจัย ที่ได้รับการยอมรับและตีพิมพ์ในต่างประเทศ หรือนวัตกรรมประดิษฐ์ต่าง ๆ เช่น หุ่นยนต์ดินสอให้การเฝ้าติดตามผู้ป่วย ไม้เท้าเลเซอร์ ส าหรับผู้สูงอายุ ซึ่งนำมาใช้กับผู้ป่วยได้จริง หรือผลงานของPeter M. Senge’s (1990) ได้เสนอแนวความคิดของการสร้างองค์กรแห่งการเรียนรู้ ที่จะผลักดันและสนับสนุนให้เกิด องค์กรแห่งการเรียนรู้ โดยจะมุ่งเน้นไปที่คน เพราะ Senge’s มีความคิดว่า การพัฒนาองค์กรแห่งการเรียนรู้ จะต้องเริ่มจากการพัฒนาคน ก่อน องค์ประกอบที่สำคัญ ซึ่งนับว่าเป็นหัวใจของการเป็นองค์กรแห่งการเรียนรู้ ประกอบด้วย 5 องค์ประกอบ ได้แก่ (1) ความรอบรู้แห่งตน (Personal Mastery) (2) แบบแผนความคิด (Mental Models) ( 3) วิสัยทัศน์ร่วม (Shared Vision) (4) การเรียนรู้ของทีม (Team Learning) และ (5) การคิดอย่างเป็นระบบ (Systematics Thinking) ซึ่งทั้ง 5 องค์ประกอบนี้ผู้วิจัยมีความเห็นว่า สามารถใช้เป็นชนวนความคิด (guiding ideas) ในการสร้างการเรียนรู้ให้เกิดขึ้นในองค์กรได้อย่างต่อเนื่อง เพราะเป็นองค์กรที่เรียนรู้อยู่ตลอดเวลา เรียนรู้ทั่วทั้งองค์กร เรียนรู้ใน กิจกรรมทุกอย่าง เป็นองค์กรที่มีการเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา มีความเป็นพลวัตอยู่ตลอดเวลา บุคลากรขององค์กรรวมตัวกันเรียนรู้จาก การปฏิบัติงานประจำ เรียนรู้จากการพัฒนางานอย่างต่อเนื่อง (CQI: Continuous Quality Improvement) ซึ่งเป็นต้นแบบของการจัดการองค์กร