การศึกษาวิจัยเพื่อพัฒนากลยุทธ์และนวัตกรรมรูปแบบธุรกิจเกษตรอินทรีย์สำหรับข้าวสายพันธุ์หอมดำสุโขทัย 2 = A STUDY TO DEVELOP STRATEGY AND INNOVATION OF AGRICULTURAL BUSINESS MODEL TOWARD ORGANIC RICE-KHAO HOM DAM SUKHOTHAI 2

Abstract

ปัจจุบันผลผลิตในอุตสาหกรรมข้าวของประเทศไทยมีแนวโน้มขยายตัวลดลง เนื่องจากราคาข้าวที่สูงเมื่อเปรียบเทียบกับประเทศคู่แข่งและสภาพแวดล้อมที่เปลี่ยนแปลง ทำให้ผลผลิตข้าวมีปริมาณน้อยและคุณภาพด้อยลง ผู้วิจัยเห็นถึงความสำคัญของการวิจัยเพื่อพัฒนากลยุทธ์และนวัตกรรมรูปแบบธุรกิจเกษตรอินทรีย์สำหรับข้าวจึงเกิดงานวิจัยนี้ขึ้น โดยงานวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาพฤติกรรมลูกค้าและคุณลักษณะส่วนประสมการตลาดของธุรกิจข้าวอินทรีย์ รวมไปถึงศึกษาคุณลักษณะด้านทรัพยากรโซ่อุปทานธุรกิจข้าวอินทรีย์ ซึ่งมีข้าวสายพันธุ์หอมดำสุโขทัย 2 เป็นต้นแบบในการศึกษา โดยงานวิจัยถูกจะรวบรวมข้อมูลด้วยวิธีการสัมภาษณ์เชิงลึก (In-depth interview) จากผู้ที่เกี่ยวข้องในธุรกิจข้าวอินทรีย์โดยคัดเลือกประชากรกลุ่มเป้าหมายแบบไม่อาศัยความน่าจะเป็น (Non-Probability Sampling) ด้วยวิธีการจำเพาะเจาะจงกลุ่มตัวอย่าง (Purposive Sampling Method) และใช้เทคนิคการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพ (Analyzing Data Qualitative) ที่ออกแบบโดยผู้วิจัย จากการศึกษาพบว่าผู้ประกอบการบริษัทแปรรูปข้าวอินทรีย์มีพฤติกรรมรับซื้อข้าวอินทรีย์แบ่งเป็น 2 แบบ คือ รับซื้อจากกลุ่มเกษตรกรที่กระจายอยู่ทั่วประเทศไทย และรับซื้อจากสมาชิกเกษตรกรภายในกลุ่มของตนเอง โดยมีเหตุผลรับซื้อข้าวอินทรีย์ คือ ต้องการช่วยเหลือเกษตรกร สร้างแรงจูงใจและสนับสนุนให้เกษตรกรปลูกข้าวอินทรีย์ต่อไป ซึ่งการตัดสินใจซื้อข้าวอินทรีย์ของผู้ประกอบการเหล่านี้จะให้ความสำคัญต่อคุณลักษณะด้านผลิตภัณฑ์ข้าวอินทรีย์เป็นหลัก นอกจากนี้ในการศึกษายังค้นพบว่าทรัพยากรที่ค่อนข้างสำคัญต่อการดำเนินธุรกิจข้าวอินทรีย์ก็คือ “องค์ความรู้เกี่ยวกับการดำเนินธุรกิจเกษตรอินทรีย์”